Ev sahibi mi olmalı yoksa kiraya mı çıkmalı? Hangisi daha avantajlı veya dezavantajlı? Bu, yıllardır sorulan ve cevabının bence göreceli olduğu, zaman zaman nereden ve nasıl baktığınızla alakalı bir soru: ev sahibi olmanın ve kiralamanın, avantajları ve dezavantajları nelerdir? Evini yıllar önce satın almış bazı yatırımcılar bugün "Ne iyi etmişim de evimi almışım" derken, günümüzde bir kesim, ev fiyatlarındaki uçuk artış nedeniyle ev sahibi olmayı düşünmüyor. Kimileri bu birikime sahip olmadığından, kimileri de "Ne gerek var bu kadar masrafa?" diyerek uzak duruyor. "25-30 sene kredi mi ödenir? O parayla dünyayı gezersin!" gibi görüşler, ev alıp almama kararında etkili oluyor.
Ev sahibi olmanın avantajları neler olabilir? Covid döneminde, şehirlerden kırsala doğru bir tersine göç hareketi gördük. İnsanlar şehir merkezlerindeki evlerini satıp veya kiraya verip, elde ettikleri gelirle kırsala göç etmeye başladılar. Pandemi döneminde Yalıkavak'ta yaşıyorduk ve insanların çılgınca yatırım yaptığını gözlemledik. Ne buldularsa satın aldılar, yeter ki şehirden uzaklaşabilsinler. Bodrum'da yazlığı olanlar, şehirdeki evlerini kiraya vererek yazlıklarında yaşamaya başladılar. Bu süreçte ev fiyatları inanılmaz yükseldi; 25 milyonlar, 50 milyonlar, hatta 85 milyonlar telaffuz edilmeye başlandı. O dönem bizim evin kirası 5.000₺ iken yanımızdaki ev 13.000₺'den kiraya verildi... Gerçekten çılgınlık gibiydi.
Piyasanın yükseldiği durumlarda ev sahibi olmak, uzun vadede değer kazandıracak bir yatırım olabilir. Aldığınız evin gelişmekte olan bir bölgede olduğunu varsayalım. Evin çevresine hastane, okul, metro durağı eklenip biraz mesafede bir ana yol yapıldığını düşünelim. Ayrıca altyapı olarak doğal gaz, fiber internet ve yer altına alınmış elektrik telleri mevcut olsun. Çevresinin imara açılacağı haberleriyle birlikte, evin mutlaka değer kazanacağını görebiliriz çünkü çevredeki gelişmeler talebi artırır ve bu da bölgedeki mülklerin değerini yükseltir.
Sadece çevresel faktörler değil, aynı zamanda ev sahibi olduğunuzda yapacağınız tadilatlar da evinizin değerini artırabilir. Kendi kurallarınız ve istekleriniz doğrultusunda evinizi tasarlayarak değer katabilirsiniz. Yalıtımı güçlendirebilir, kaliteli seramik veya doğal taş döşeyerek evinize artı bir değer ekleyebilirsiniz. Ayrıca yıllık kira artışlarından, ev sahibinin şikayetlerinden ya da sözel rahatsızlıklarından uzak, uzun vadeli bir konfor alanı yaratma avantajına da sahip olursunuz.
Ev yatırımı, güvenli bir liman olarak görülür ve çocuklarınıza ya da sevdiklerinize bırakabileceğiniz bir miras olabilir. Ayrıca, ev sahibi olmak, kredi notunuzu olumlu yönde etkileyebilir ve düzenli ödediğiniz vergilerle finansal güvenilirliğinizi kanıtlayabilirsiniz. Tapu, vize başvurularında ülkenize döneceğinizin bir kanıtı olarak değerlendirilebilir ve bu da avantaj sağlar.
Ancak bir eve sahip olmak, yüksek başlangıç maliyetlerini karşılamayı gerektirir. Peşinat, kredi faizleri, emlakçı komisyonu, tapu masrafları, vergiler ve diğer giderler başlangıçta ciddi bir yük oluşturabilir. Ev sahibi olduktan sonra ise tüm masraflar sizin sorumluluğunuzdadır. Örneğin, musluk sızdırıyor mu, elektrik tesisatı mı çalışmıyor, ya da bir site ya da apartmanda yaşıyorsanız ortak giderlerin tamamı size aittir. Ayrıca, faiz oranlarının yükselmesi ev fiyatlarının düşmesine, durmasına ya da yavaş artmasına neden olabilir, bu da piyasanın hareketlerini etkiler. Piyasaların belirsiz olduğu durumlarda, hayat pahalılığı veya ekonomik dalgalanmalar gibi etkenler nedeniyle evinizi kiralamakta zorluk yaşayabilirsiniz. Kiracı bulamamak, beklenen gelirden mahrum kalmanıza ve kredi ödemeleri gibi finansal yükleri kendi başınıza karşılamak zorunda kalmanıza yol açabilir. Bu da ev sahibi olmanın riskleri arasında yer alır.
Kiralamanın avantajları arasında hayatınızı daha esnek bir şekilde planlama özgürlüğü bulunur. Yeni bir şehirde ya da bölgede yaşamaya başladığınızda, evinizi satmak veya başkasına kiralamak gibi işlemlerle uğraşmanız gerekmez. Ayrıca, yüklü bir birikime sahip değilseniz, yalnızca ilk ayın kirası ve depozito ile taşınabilirsiniz. Kiraladığınızda bakım ve onarım masrafları genellikle ev sahibine aittir, bu da mali yükünüzü azaltır. Gayrimenkul piyasasındaki dalgalanmalardan etkilenmeden daha az riskli bir yaşam sürebilir ve ev almak yerine paranızı farklı yatırım fırsatlarına yönlendirebilirsiniz.
Bununla birlikte, kiracı olmak her zaman avantajlı değildir. Yıllık kira artışları bütçenizi zorlayabilir; örneğin, Aralık ayında kira artış oranı %60,45 olarak açıklanmışken, asgari ücret zammı yalnızca %30 olmuştur. Bazı ev sahipleri yasal haklarını kötüye kullanarak sizi evden çıkarmaya çalışabilir. Kirada yaşarken, evde değişiklik yapma veya uzun vadeli planlar oluşturma şansınız sınırlıdır. Ayrıca, kiraya harcadığınız para bir tür kayıptır; uzun vadede size geri dönüş sağlamaz. En önemlisi, ev sahibi ile yaşayabileceğiniz anlaşmazlıklar huzurunuzu kaçırabilir ve yaşam kalitenizi etkileyebilir.
Bazı dönemlerde, insanlar kira öder gibi kredi ödeyerek kendi evlerinin sahibi oldular. Bu fırsatı değerlendirebilenler, kredi çekerek bir ev satın aldı ve evi başkasına kiraya verip gelir elde etti. Ancak, bazı dönemlerde hem ev fiyatlarının hem de kiraların aynı anda fahiş şekilde artması, insanların hareket kabiliyetini sınırladı. Bu tür durumlar, ev almak ya da kiraya çıkmak gibi kararları daha da zorlaştırdı.
Ev sahibi olma veya kiralama kararını vermeden önce, hem finansal durumunuzu hem de kişisel önceliklerinizi iyi belirlemeniz önemlidir. Kendinize uygun bir değerlendirme yaptıktan sonra, bir finans danışmanına veya gayrimenkul uzmanına danışmanız süreci daha sağlıklı bir şekilde yönetmenizi sağlayabilir.
Comments